Herkes resimlere güvenmez ama insanlar fotoğraflara inanır. – Ansel Adams

Aydın’ın yazdığı yazı ile benzer bir içerikle fotojurnalizm konusuna bakmayı sürdürmek istiyorum.

Fotoğrafın belge niteliğini koruması, inandırıcılığının sorgulanmaması, kanıt olma özelliği konusunda inandırıcı bir noktada durabilmeleri için önemli. Belge niteliğini önemseyen kurumlar haber ajansları da belirli düzenleme kuralları geliştirmiş durumdalar. Bu kurallar, Türkiye Fotoğraf Dünyası’nın hikmeti kendinden menkul yarışmalarının şartnamelerinden farklı olarak net bir şekilde tanımlanmış.

Mesela Reuters diyor ki,

Yapılmasına izin verilen düzenlemeler

Kesme
Histogram limitlerinde levels işlemi
Küçük renk düzeltmeleri
Keskinlik (300%, 0.3, 0)
Dikkatli şekilde yapılacak lasso uygulaması
Sınırlı burn uygulaması
Parlak ve koyu bölge ayarlaması (shadow – highlight)
Gri değerini belirlemek için damlalık (eye dropper kullanımı)
Yapılmasına izin verilmeyen düzenlemeler

Ekleme ve çıkarma
Klon ve iyileştirme işlemler (sadece sensör tozu, 100 piksel çaplı fırça boyutunu aşmamak şartıyla)
Airbrush, brush ve paint işlemleri
Aşırı aydınlatma veya karartma
Aşırı renk tonlaması değişiklikleri
Auto Levels
Bulanıklaştırma
Silgi (Eraser) işlemi
Hızlı maskeleme (Quick mask)
Makine içerisinden keskinlik arttırımı
Makine içinden doygunluk biçimleriyle oynama
Kurallar gayet açık, amaç bizlerin edineceği bilgileri manipüle etmemek için, fotoğrafları manipüle etmemek. Reuters bu konuda fotoğrafçılara yardımcı olmak için ciddi bir döküman da oluşturmuş. İlgilenenler pdf formatındaki bu dökümanı şu adresten edinebilir. Amaç açık olsa da sonuçlar pek iç açıcı değil. Ufak bir araştırmayla ulaşabileceğiniz örneklerden bazılarını ekleyeyim.

Reuter’in özür dilemesine yol açan ve fotoğrafçıyla çalışmayı bırakmaya zorlayan fotoğraf ve o fotoğrafın klon işlemi uygulanmamış hali.

Yine Reuters’in bu kez Mavi Marmara Baskını çerçevesinde geçtiği fotoğraf ve o fotoğrafın İHH sitesindeki orijinal versiyonu.

Bu sorun sadece Reuters’e ait değil. Bilinçli bir şekilde habercilikte yapılan manipülasyona girip, bu sitenin harcı olmayan politik konularda ahkam kesmek istemiyorum ama bir haber ajansının asıl sermayesinin güvenilirlik olduğunu söylemek lazım.

Peki, haber ajanslarında durum buyken, fotoğrafın saygın yarışmalarında durum ne? Kar amacı gütmeyen, Hollanda Kraliyeti’nin desteklediği World Press Photo sektörün saygın yarışmalarından birini düzenliyor her yıl. Amatör-profesyonel, tüm fotojurnalistlerin katılımına açık olan bu yarışmada başka pek çok yarışmada olduğu gibi dijital müdahale yine sınırlandırılmış. Ödül kazanmış fotoğrafların orijinalleri de gerek duyulduğunda juri tarafından fotoğrafçıdan talep edilebiliyor.

Geçen yıllarda üçüncü olarak spor kategorisinde ödül kazanan Stepan Rudik’in çalışması, fotoğrafta klonlama ile arka plan temizlediği için ödülü geri alındı.

Keza Danimarka’da yılın fotoğrafı ödül kazanıp yitiren aşağıdaki fotoğrafın da elenme gerekçesi de aşırı renk müdahalesi.

Teknoloji geliştikçe gerçeğin ve kurgunun sınırları flulaşıyor. Gerçeğin peşinde olan kurumlar için, fotoğrafçıların etik değerlere bağlılığını sorgulamak da paranoyakça bir hal alıyor. Gerçeğin peşinde olmayan kurumlar için ise her yol mübah…